De vrouw die zich laat zien

Het vrouwenlichaam staat al duizenden jaren centraal in de kunst. Waar vrouwen in de problemen komen als ze topless over straat gaan, barsten kunsttentoonstellingen van de vrouwelijke tepels. Perfomancekunstenares Deborah de Robertis wordt aangeklaagd voor exhibitionisme en moet op 18 oktober voor de rechter verschijnen. In meerdere Franse musea poseerde ze voor bekende schilderijen van naakte vrouwen, zoals L'Origine du Monde en Olympia, om ze na te bootsen met haar eigen naakte lichaam. In deze video zie je hoeveel onrust er kan ontstaan rond een naakte vrouw in een museum, als die vrouw van vlees en bloed is.

Musea hangen vol afbeeldingen van vrouwenlichamen, die geprezen en gezien mogen worden. Beter gezegd: de mannelijke kunstenaars uit de kunstgeschiedenis worden geprezen om het tonen van het lichaam van de vrouw die haar eigen lichaam niet mag laten zien. Olympia mag wel getoond worden door een schilder, maar wordt gearresteerd als ze zelf verschijnt. Het lichaam van de vrouw wordt niet alleen al duizenden jaren gebruikt door mannen, de waarde van de vrouw heeft ook duizenden jaren afgehangen van haar uiterlijk. Ook vandaag de dag wordt haar uiterlijk tegen haar gebruikt. Als ze geen make-up en hoge hakken draagt loopt ze het risico afgewezen te worden voor een baan. Als ze wel aandacht besteed aan haar uiterlijk wordt ze juist oppervlakkig, ijdel of sletterig gevonden. De vrouw die houdt van mooie kleding en make-up en hier foto's van plaatst op sociale media wordt verweten dat ze haar tijd verdoet, geld verspilt en alleen maar met zichzelf bezig is. De vrouw mag niet genieten of gebruik maken van haar eigen schoonheid, al heeft de man dat duizenden jaren gedaan.

Misschien is het verleidelijk om te denken dat het uiterlijk oppervlakkig is, omdat het uiterlijk zich per definitie aan de oppervlakte bevindt. Maar het bezig zijn met het uiterlijk is van alle tijden en culturen, en waarde hechten aan het uiterlijk betekent niet alleen maar zo mooi mogelijk proberen te zijn. Het uiterlijk draagt talloze boodschappen uit en speelt een belangrijke rol in religie, kunst en politiek, wat toch zeker geen oppervlakkige zaken zijn. In Nederland is bijna iedereen rijk genoeg om uit heel veel kledingstijlen te kiezen. Zelfs degene die geen aandacht wil schenken aan zijn uiterlijk, laat door zijn kledingkeuze zien dat dat zo is. Iedereen draagt kleding en kleding zegt iets over iedereen. Waarom worden mensen die zich graag uiten door muziek te maken, te schilderen of te schrijven aangemoedigd, terwijl vrouwen die zichzelf als canvas gebruiken oppervlakkig zijn?

Films en boeken die vooral vrouwen leuk vinden worden 'chickflicks' en 'chicklit' genoemd, genres die doorgaans niet erg serieus genomen worden. De ergste belediging die een man kan krijgen is dat hij houdt van Justin Bieber en Twilight, een artiest en film die op tienermeisjes zijn gericht. Justin Bieber en Twilight zijn niet oppervlakkiger dan de meeste hardcoremuziek en actiefilms waarin tienerjongens geïnteresseerd zijn, maar aan die laatste twee hangt niet zo'n stigma. De reden dat Twilight, Justin Bieber, maar ook mode en make-up oppervlakkig worden gevonden, is niet dat ze oppervlakkig zijn, maar dat ze vrouwelijke interesses zijn. Vrouwelijk impliceert blijkbaar oppervlakkig. Mannelijke interesses zijn juist bijna per definitie gewichtig. Voetbal lijkt voor sommige mannen een intellectuele interesse te zijn. Vrouwen die hier niet in geïnteresseerd zijn en niet weten wat buitenspel is worden simpel gevonden. Over elke mannelijke interesse wordt pretentieus gedaan, of het nu gaat om auto's, actiefilms, bier of gamen.

De vrouw kan niet ontsnappen aan haar eigen oppervlakkigheid. Pas als ze haar typisch vrouwelijke interesses inruilt voor typisch mannelijke, en over whisky discussieert in plaats van over eyeliner, wordt ze serieus genomen. Helaas is ze dan niet meer een 'echte vrouw'. De echte vrouw zorgt dat ze altijd mooi is, al is ze wel zo netjes haar mooiste stukjes niet zomaar te tonen. Die zijn zo waardevol dat alleen de man de verantwoordelijkheid kan worden toevertrouwd te bepalen hoe en wanneer ze gezien mogen worden.