Wij zijn toch geen racisten?

Vorig jaar heb ik besloten over dit onderwerp geen column te schrijven en dit jaar was ik het ook niet van plan. De zwartepietendiscussie roept heftige gevoelens op en verloopt daardoor meestal niet op een rustige manier. Toch is het belangrijk om discussies over racisme serieus te nemen; zodra zelfs de discussie weggewuifd wordt ontstaat een enge situatie. Ik was benieuwd naar het standpunt van de Intochtcommissie van Lemelerveld en heb contact opgenomen. De Intochtcommisie is van mening dat Zwarte Piet niet racistisch is en verwijst me voor de argumenten hiervoor door naar het Sint Nicolaas Genootschap (SNG). Op hun website vind ik informatie over de herkomst van het Sinterklaasfeest, die volgens het SNG niets te maken heeft met slavernij. Volgens het SNG is Zwarte Piet in het verhaal zwart door het roet, verwijst hij niet naar zwarte mensen en is hij gelijkwaardig aan Sinterklaas.

Maar, we kunnen er niet omheen dat Zwarte Piet, met zijn felrode lippen, zwarte krullen en grote gouden oorbellen, erg doet denken aan racistische afbeeldingen die vroeger werden gebruikt om zwarte mensen te ontmenselijken en onderdrukken. Het vieren van Sinterklaas, met Zwarte Pieten, maakt je geen racist, maar Zwarte Piet bevestigt wel een racistisch stereotype. In Nederland lijden zwarte mensen nog steeds onder racisme in vele vormen. Uit onderzoek blijkt dat de meeste Nederlanders (inclusief ikzelf) onbewuste, negatieve vooroordelen over zwarte mensen hebben. Zwarte Piet houdt het vooroordeel in stand dat zwarte mensen minder intelligent zijn, doordat hij vrolijk, stout en een beetje dom overkomt. Hij wordt dan ook door de meeste mensen gezien als het hulpje van Sinterklaas, ondanks dat het SNG vindt dat Sint en Piet gelijkwaardig zijn. Al zegt het verhaal dat Zwarte Piet zwart is dankzij de schoorsteen, de connectie tussen de zwarte huid en domheid en onderdanigheid wordt onbewust in onze hoofden en ook die van kinderen gemaakt, wat leidt tot (onbewust) racisme. 

Het Sinterklaasfeest is een mooie traditie die zeker moet blijven bestaan, maar dat kan ook zonder een Piet die racistische stereotypes bevestigt. We kunnen bijvoorbeeld kiezen voor de Roetveegpiet, met enkel wat zwarte vegen op zijn gezicht. Als je bang bent dat kinderen niet meer zullen geloven; het Sinterklaasfeest heeft ook de introductie van de centrale verwarming overleefd en kan dus wel tegen een stootje. Ik vind het erg jammer dat de Intochtcommissie niet met mij in discussie wilde gaan over dit onderwerp. De dialoog over racisme moet mogelijk blijven. Toch ben ik niet pessimistisch over de welwillendheid van Lemelerveld. In dit dorp gelooft men dat alles bereikt kan worden als men zich maar inzet. En men zet zich in. Lemelerveld vormt, onafhankelijk van steden of gemeentes, zijn eigen mening. De Sinterklaasvierende Lemelervelder is geen racist. Juist omdat we geen racisten zijn moeten we de handen ineenslaan en samen bepalen dat wij geen racistisch feest zullen vieren.